Jeśli planujesz budowę domu lub szukasz sposobów na oszczędzanie energii w już istniejącym, to z pewnością słyszałeś o tzw. domach pasywnych, ale czy wiesz, czym one są i czym różnią się od “klasycznych domów”? Z tego wpisu dowiesz się, co to jest dom pasywny? Jakie są zasady budowania domów pasywnych, jakie systemy wykorzystują domy pasywne oraz ile to wszystko kosztuje.
Co to jest dom pasywny?
Dom pasywny to budynek zaprojektowany w taki sposób, aby minimalizować potrzebę aktywnego ogrzewania i chłodzenia. Cechuje się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię cieplną, co jest osiągane dzięki zastosowaniu zaawansowanych technik budowlanych oraz wykorzystaniu pasywnych źródeł energii (np. panele słoneczne, pompy ciepła).
Aby osiągnąć jak największą efektywność energetyczną, domy pasywne są projektowane z wykorzystaniem specjalnych technologii, takich jak odpowiednie izolacje termiczne, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, okna o niskim współczynniku przenikania ciepła, a także panele słoneczne czy pompy ciepła.
Zgodnie z wymogami Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt, w budynku domu pasywnego, niezbędne jest także zastosowanie odpowiednich technologii i materiałów budowlanych, które są dostosowane do klimatu panującego w danym regionie. Zgodnie z wytycznymi, pasywny dom powinien być zaprojektowany tak, by maksymalnie wykorzystać warunki środowiskowe (nasłonecznienie, temperatura na zewnątrz) oraz minimalizować negatywne czynniki (silne wiatry czy straty ciepła).
Jak pokazują ostatnie lata, domy pasywne nie są jedynie modnym trendem, lecz stanowią przyszłość budownictwa i powoli stają się już standardem. Wraz z rosnącymi kosztami energii, coraz większa liczba osób decyduje się na inwestycję w ten typ budynków, co przekłada się na oszczędności finansowe oraz korzystny wpływ na środowisko naturalne.
Zasady działania domu pasywnego
Zasady działania domu pasywnego opierają się na kilku istotnych elementach, które zapewniają maksymalną efektywność energetyczną. Są to przede wszystkim: izolacja termiczna, której zadaniem jest minimalizacja strat ciepła, wentylacja mechaniczna odzyskująca ciepło z powietrza oraz odnawialne źródła energii, jak energia słoneczna czy wiatrowa.
Izolacja termiczna
Jednym z najważniejszych elementów domu pasywnego jest izolacja termiczna, która chroni budynek przed utratą ciepła w zimie i przed przegrzaniem w lecie. Wysokiej jakości izolacja termiczna składa się z kilku warstw, które zapewniają optymalną ochronę przed utratą ciepła. W domu pasywnym izolacja termiczna powinna być zastosowana na ścianach, dachu, podłodze oraz na oknach i drzwiach.
Wentylacja mechaniczna
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to kolejny kluczowy element domu pasywnego. Dzięki temu systemowi budynek jest stale wentylowany, co zapewnia zdrowe i świeże powietrze we wnętrzu. W przypadku domu pasywnego wentylacja mechaniczna jest wyposażona w rekuperator, który odzyskuje ciepło z powietrza wylotowego i przekazuje je do powietrza nawiewanego. To powoduje, że dom pasywny zużywa znacznie mniej energii na ogrzewanie powietrza niż tradycyjne budynki.
Odnawialne źródła energii
Dom pasywny wykorzystuje odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy geotermalna. Panele słoneczne zamontowane na dachu lub elewacji budynku pozwalają na pozyskiwanie energii słonecznej, która jest wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej lub do ogrzewania wody. Wiatraki lub turbiny wiatrowe pozwalają na pozyskiwanie energii wiatrowej, która również może być wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej.
Dom pasywny – elementy konstrukcyjne
Jak wspomnieliśmy na wstępie, dom pasywny to budynek, który charakteryzuje się minimalnym zapotrzebowaniem na energię cieplną. Aby takie osiągnięcie było możliwe, konieczne jest zastosowanie odpowiednich elementów konstrukcyjnych.
Izolacja termiczna
Izolacja termiczna jest jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych domów pasywnych. Dzięki niej minimalizuje się straty ciepła i zapewnia się optymalną temperaturę wewnątrz budynku. W domach pasywnych stosuje się najwyższej jakości termoizolacje, które składają się z kilku warstw. Izolacja termiczna jest stosowana w przegrodach zewnętrznych, takich jak ściany, dach czy fundamenty.
Przeszklenia
Przeszklenia to kolejny ważny element konstrukcyjny domów pasywnych. W przeciwieństwie do tradycyjnych budynków, w domach pasywnych stosuje się przeszklenia o wysokiej izolacyjności termicznej. Dzięki temu minimalizuje się straty ciepła przez okna i drzwi. W domach pasywnych stosuje się także specjalne systemy wentylacyjne, które pozwalają na dostarczanie świeżego powietrza do wnętrza budynku.
Mostki termiczne
Mostki termiczne to miejsca, w których dochodzi do przenikania ciepła z wnętrza budynku na zewnątrz. W domach pasywnych stosuje się specjalne rozwiązania konstrukcyjne, które minimalizują występowanie mostków termicznych. Przykładem takiego rozwiązania może być zastosowanie specjalnych kształtek izolacyjnych wokół okien i drzwi.
Systemy i instalacje
Rekuperacja i wentylacja
W domu pasywnym kluczowym elementem jest system wentylacji z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacja. Dzięki niemu możliwe jest dostarczenie świeżego powietrza do pomieszczeń bez utraty ciepła. Rekuperator odzyskuje ciepło z powietrza wywiewanego z budynku i przekazuje je do powietrza nawiewanego. Dzięki temu w pomieszczeniach jest zawsze świeże powietrze, a jednocześnie nie trzeba dodatkowo ogrzewać powietrza nawiewanego.
Ogrzewanie
W domu pasywnym ogrzewanie jest minimalne lub wręcz zbędne. Dzięki bardzo dobrej izolacji termicznej budynek utrzymuje stałą temperaturę pomieszczeń bez konieczności dodatkowego ogrzewania. W przypadku, gdy potrzebne jest dodatkowe źródło ciepła, można zastosować gruntowy wymiennik ciepła lub pompę ciepła. Oba te rozwiązania wykorzystują energię z ziemi lub powietrza do ogrzewania domu.
Odnawialne źródła energii
W domu pasywnym warto zainwestować w odnawialne źródła energii, takie jak kolektory słoneczne czy fotowoltaika. Kolektory słoneczne pozwalają na wykorzystanie energii słonecznej do podgrzewania wody użytkowej, natomiast fotowoltaika pozwala na produkcję energii elektrycznej. Dzięki temu można zminimalizować koszty związane z użytkowaniem domu oraz wpłynąć pozytywnie na środowisko.
Koszty i oszczędności
Koszt budowy domu pasywnego
Budowa domu pasywnego jest zazwyczaj droższa niż budowa tradycyjnego domu. Koszt budowy domu pasywnego może wynieść od 350 tysięcy złotych do około 600 tysięcy złotych lub więcej, jeśli zdecydujesz się na dodatkowe rozwiązania, takie jak fotowoltaika czy pompy ciepła. Należy jednak pamiętać, że koszt budowy domu pasywnego zwraca się w dłuższej perspektywie czasowej dzięki oszczędnościom na energii.
Koszty eksploatacji
Koszty eksploatacji domu pasywnego są zazwyczaj niższe niż koszty eksploatacji tradycyjnego domu. Dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii i materiałów budowlanych dom pasywny charakteryzuje się mniejszym zużyciem energii, co przekłada się na niższe koszty ogrzewania.
Oszczędności energetyczne
Główną zaletą domu pasywnego jest oszczędność energii. Dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii i materiałów budowlanych dom pasywny charakteryzuje się znacznie mniejszym zużyciem energii niż tradycyjny dom. Oszczędności na energii wynikające z budowy domu pasywnego zwracają się w dłuższej perspektywie czasowej i pozwalają uzyskać naprawdę spore oszczędności. Ponadto domy pasywne są mniej wrażliwe na wzrost cen energii, co przekłada się na większą stabilność finansową właścicieli.
Planowanie i projektowanie
Projekt domu pasywnego
Projektowanie domu pasywnego wymaga dobrego przygotowania i szczegółowego planu. Zanim przystąpisz do projektowania, warto zastanowić się, jakie są Twoje potrzeby i oczekiwania dotyczące nowego domu. Zastanów się, ile osób będzie mieszkać w domu, jakie pomieszczenia są Ci potrzebne, jakie są Twoje preferencje co do układu pomieszczeń, jakie funkcje ma pełnić garaż.
Podczas projektowania domu pasywnego zwróć uwagę na bryłę budynku. Powinna ona być taka, aby zapewnić maksymalne wykorzystanie energii słonecznej. Ważne jest również, aby zminimalizować ilość mostków termicznych, które powodują straty ciepła. Dobry projekt domu pasywnego powinien również uwzględniać właściwą izolację, szczelność i wentylację budynku.
Dobór lokalizacji
Wybór lokalizacji pod dom pasywny jest również bardzo ważny. Najlepiej, aby działka była dobrze nasłoneczniona i położona w taki sposób, aby uniknąć zacienienia przez drzewa lub inne budynki. Warto również zwrócić uwagę na kierunek wiatru, który może wpłynąć na efektywność wentylacji i ogrzewania domu. Nie bez znaczenia pozostaje także powierzchnia działki budowlanej, na której zamierzasz postawić swój wymarzony pasywny dom.
W budownictwie pasywnym ważne jest również umiejscowienie okien, aby zapewnić maksymalne wykorzystanie energii słonecznej i minimalizować straty ciepła. Dlatego warto zwrócić uwagę na położenie działki i odpowiednio zaprojektować układ pomieszczeń oraz umiejscowienie okien.
Opracowanie: Humodo Home. Źródła: Passipedia, Passive House Institute
